Przedawnienie jako środek prawny
Przedawnienie to instytucja prawna, która chroni interesy stron po upływie określonego czasu. Oznacza to, że po przedawnieniu roszczenia, osoba dochodząca swoich praw może napotkać trudności w sądzie. Przeciwna strona może podnieść zarzut przedawnienia, co zazwyczaj prowadzi do oddalenia powództwa. Innymi słowy, przedawnione roszczenie traci skuteczność prawną, co utrudnia dochodzenie go na drodze sądowej.
Przedawnienie po 3 latach czy dłużej?
Zgodnie z art. 819 § 1 Kodeksu cywilnego (KC), roszczenia związane z umową ubezpieczenia przedawniają się po trzech latach. Jednak § 3 tego samego artykułu stanowi, że roszczenia poszkodowanych z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) podlegają terminom przedawnienia określonym w przepisach dotyczących odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania zobowiązania.
Sprawca nieznany – jaki okres przedawnienia?
Termin przedawnienia dla roszczeń z tytułu ubezpieczenia OC reguluje art. 442¹ KC. Zgodnie z nim, roszczenia poszkodowanego przedawniają się po trzech latach od dnia, w którym dowiedział się on o szkodzie i osobie sprawcy. Jeśli sprawca pozostaje nieznany, termin przedawnienia nie rozpoczyna biegu. Jednak maksymalny termin bezwzględny wynosi 10 lat od dnia zdarzenia, po którym roszczenie przedawnia się, niezależnie od wiedzy poszkodowanego.
20 lat w przypadku zbrodni lub występku
W przypadku zbrodni lub występków termin przedawnienia został wydłużony do 20 lat, liczonych od dnia popełnienia przestępstwa. Zmiana ta weszła w życie 10 sierpnia 2007 roku. Wcześniej termin ten wynosił 10 lat. Warto zaznaczyć, że roszczenia, które powstały przed nowelizacją, ale nie przedawniły się do 10 sierpnia 2007 roku, podlegają nowym przepisom, czyli 20-letniemu terminowi.
Dla małoletnich – 2 lata
W przypadku małoletnich poszkodowanych termin przedawnienia został wydłużony. Zgodnie z art. 442¹ § 4 KC, roszczenia małoletniego nie mogą ulec przedawnieniu wcześniej niż po upływie 2 lat od osiągnięcia przez niego pełnoletności.
Przerwanie biegu terminu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia można przerwać na dwa sposoby:
- Zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi – zgodnie z art. 819 § 3 KC, zgłoszenie szkody lub zdarzenia powodującego szkodę przerywa bieg przedawnienia.
- Czynności przed sądem lub organem – zgodnie z art. 123 KC, bieg przedawnienia przerywa się również przez podjęcie czynności przed sądem lub innym uprawnionym organem (np. wezwanie do próby ugodowej).
Kiedy bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo?
Jeśli ubezpieczyciel wyda decyzję dotyczącą odszkodowania lub zadośćuczynienia, bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia doręczenia poszkodowanemu tej decyzji. W przypadku, gdy roszczenie zostanie potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub ugodą, termin przedawnienia rozpoczyna się od nowa i wynosi 10 lat.
